Zasiłek macierzyński przy niepełnych miesiącach a działalność gospodarcza

Przyszłe mamy zatrudnione na umowę o pracę zapewne nie zastanawiają się nad tym, czy przysługuje im zasiłek macierzyński – jest to rzecz naturalna i oczywista. Inaczej jest jednak w przypadku przyszłych mam, które prowadzą własną działalność gospodarczą. Czy można uzyskać wysoki zasiłek macierzyński opłacając tylko jedną składkę ubezpieczenia chorobowego? Jak przestawia się kwestia zasiłku macierzyńskiego przy niepełnym miesiącu opłacenia składki?

Kilka słów na temat teorii

Podstawą zasiłku macierzyńskiego dla pań prowadzących własną działalność jest przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych, które poprzedzają miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, czyli – w tym wypadku – poród. Przychód stanowi kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Jeśli osoba ubezpieczona podlega ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 12 pełnych miesięcy kalendarzowych, dla ZUSu istotny będzie przychód z miesięcy, za które była opłacana składka za ubezpieczenie chorobowe. A zatem, jeśli składkę opłacono tylko za jeden miesiąc, podstawą wymiaru zasiłku macierzyńskiego będzie właśnie ten miesiąc. Chodzi tu jednak o pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia chorobowego. Należy też zaznaczyć, że okres, który jest brany pod uwagę w obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego nie może być dłuższy niż 12 miesięcy kalendarzowych, ale też nie może być krótszy niż pełen miesiąc kalendarzowy. Ponadto czas ten musi w pełni przypadać na okres ubezpieczenia. O wyliczaniu zasiłku macierzyńskiego przez ZUS pisaliśmy tu.

Wysoki zasiłek macierzyński a opłacenie jednej składki ZUS – fakty i mity 

Często słyszy się o tym, że przyszłe mamy prowadzące działalność gospodarczą korzystają z możliwości uzyskania wysokiego zasiłku macierzyńskiego po opłaceniu tylko jednej składki od maksymalnej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe (które jest dobrowolne). W tym wypadku jednak trzeba być czujnym i zwrócić szczególną uwagę na fakt, że przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego na miesiąc przed planowanym porodem może skutkować otrzymaniem świadczeń naliczonych od minimum podstawy. Tak może się stać w momencie, w którym na przykład poród rozpocznie się wcześniej, niż został zaplanowany. Jeśli poród nastąpi wcześniej, czyli w pierwszym miesiącu ubezpieczenia, wówczas niezdolność do pracy powstanie przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego. Wtedy podstawą wymiaru składki zasiłku macierzyńskiego będzie najniższa miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Dodatkowo sytuacja taka może zaistnieć, gdy poród nastąpi w drugim miesiącu ubezpieczenia, jeśli pierwszy miesiąc nie był pełen.

Jaka jest najniższa kwota postawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne?

Najniższa kwota podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe nie może być w tym wypadku  niższa od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (w czasie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej) lub 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, które przyjmuje się od ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

Zasiłek macierzyński przy niepełnych miesiącach a działalność gospodarcza

Przyszłe mamy, które dopiero rozpoczęły przygodę z własną działalnością gospodarczą, nie muszą więc od razu uiszczać wysokiej składki ZUS. Należy bowiem pamiętać, że w momencie rozpoczęcia działalności innego dnia niż pierwszy dzień miesiąca, kolejny miesiąc musi być już pełnym miesiącem kalendarzowym, przepracowanym bez przerw w postaci chorób, zasiłków etc. Jeśli tak się stanie, za pierwszy miesiąc nie trzeba płacić wysokiej składki ZUS.

Dlaczego? Otóż przy obliczaniu zasiłku macierzyńskiego wykazana podstawa i składki społeczne z chorobowymi za pierwszy niepełny miesiąc nie będą uwzględniane. Do obliczenia zasiłku wliczony zostanie jedynie czas, czyli to, ile dni musiało upłynąć, aby nabyć prawa do zasiłku. ZUS nie uwzględni tego, jakie składki opłacono za ten niepełny miesiąc.

Pamiętajmy także, że jeżeli zgłoszenie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego dotrze do ZUS zbyt późno, wówczas ubezpieczenie nie będzie uwzględnione jako trwające pełen miesiąc kalendarzowy. 

Podstawa prawna

Ustawę zasiłkową z komentarzem ZUS można znaleźć tu.

Jeśli pojawiły się jakieś wątpliwości, nasze Biuro Rachunkowe w Krakowie czeka na Państwa pytania!