Umowy śmieciowe w 2015 roku

Praktyka pokazywała, że często osoby wykonujące zlecenia dostawały znacznie wyższe wynagrodzenie niż te, które były zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Jak wiadomo, takie ilości umów zleceń nie przekładały się na wysokość kwot wpływających do ZUS. Między innymi z tego powodu ustawodawca przygotował zmiany związane z zawieraniem umów śmieciowych. Krakowskie Biuro Rachunkowe  Perfekto prezentuje je poniżej. 

Umowy zlecenia przed 1 stycznia 2015 roku

Do tego czasu zleceniodawca miał obowiązek objąć zleceniobiorcę dwoma rodzajami ubezpieczenia: zdrowotnym oraz społecznym (tu: emerytalnym, wypadkowym, rentowym). Zleceniobiorca może ponadto poddać się dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. Co ważne, świadczenie pracy na podstawie kilku umów zleceń nie obligowało do odprowadzania składek od każdej z nich. Składki były odprowadzane od umowy, która została zawarta wcześniej. Jej podstawą była kwota przychodu brutto wynikająca z danej umowy. 

Warto też zauważyć, że zlecenia uważa się powszechnie za najmniej atrakcyjną formę umowy z punktu widzenia pracownika (w tym przypadku: zleceniobiorcy). Stosunek między zleceniodawcą a zleceniobiorcą (umowa zlecenie) nie jest tak sformalizowany jak w przypadku pracodawcy i pracownika (umowa o pracę). Przy umowie zleceniu obowiązują nie przepisy kodeksu pracy, lecz kodeksu cywilnego. Zleceniobiorca ma znacznie mniej przywilejów niż pracownik.

Zmiany w 2015 roku

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało plan stopniowej rezygnacji z umów śmieciowych. Ma on polegać na obowiązkowym ich oskładkowaniu.

Od tego roku zleceniobiorca, który związany jest kilkoma umowami śmieciowymi, będzie odprowadzać składki od tylu z nich, dopóty dopóki kwota wynagrodzenia z tych tytułu osiągnie wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to więc, że z oskładkowaniem kilku umów zleceń będziemy mieć do czynienia, gdy podstawa składki na ubezpieczenie społeczne będzie niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Co istotne, składki nie będą mogły być pobierane jedynie od części kwoty zawartej w umowie. Tego typu rozwiązanie ma, zdaniem Ministerstwa, wpłynąć na wzrost przyszłych emerytur. Należy jednak pamiętać, iż wzrostowi składek będzie towarzyszyć spadek obecnych dochodów zleceniobiorców. 

Prognozy na kolejne lata

W kolejnych latach Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej prognozuje dalsze zwiększanie składek. Od roku 2015 ma wzrosnąć wysokość podstawy wymiaru. Składki będą więc płacone na podstawie kwoty minimum 60 % prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Z kolei w 2017 roku składki płacone będą od całej pensji (tak, jak ma to miejsce w przypadku umów o pracę). Nie przekroczą one jednak trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Planuje się podobne rozwiązania dla umów o dzieło.

Konsekwencje zmian dotyczących umów śmieciowych

Jak już wspomnieliśmy, chodzi tu o stopniowe wycofanie umów zleceń. Ministerstwo Pracy szacuje, że wprowadzone przez nie składki od umów zleceń zwiększą roczne wpływy składkowe do FUS  nawet o 350 000 000 zł.

Pamiętajmy jednak, że zmiany te powodują wzrost kosztów zatrudnienia. Co za tym idzie istnieje możliwość zniechęcenia przedsiębiorców do zatrudniania pracowników. Wzrost kosztów zatrudnienia może więc mieć bezpośredni wpływ na wzrost bezrobocia i szerzenie się szarej strefy.